भारतीय संगीताने छेडल्या फ्रेंच हृदयाच्या तारा!

(छायाचित्रात डावीकडून पं. नाथ नेरळकर, डॉ. प्रसन्न कालगांवकर, सम्राट पंडित, श्रीकांत उमरीकर, व्हिन्सेंट पास्कीलिनी. खालच्या छायाचित्रात सम्राट पंडित गाताना. तबला सागर पटोकार, संवादिनी अभिषेक सिनकर )

उरूस, 22 फेब्रुवारी 2020

प्रसंग तसा जरा हटकेच आहे. औरंगाबाद शहरात गेली 4 वर्षे व्हिन्सेंट पास्किलीनी हा फ्रेंच तरूण शाश्‍वत पर्यटनासाठी प्रयत्न करतो आहे. तो वर्षातील काही दिवस भारतात आणि त्यातही औरंगाबाद परिसरात येवून राहतो. येथील मंदिरे, लेण्या, संस्कृती, संगीत, शिल्प, इतिहास, सण, उत्सव, परंपरा याबाबत माहिती गोळा करतो. फ्रान्समध्ये जावून तेथील पर्यटकांना ही माहिती देतो आणि त्यांना भारतात येण्यासाठी निमंत्रीत करतो. शाश्‍वत पर्यटन हा अतिशय वेगळा विषय तो हाताळतो आहे. त्याचे सरकार त्यासाठी त्याला प्रोत्साहन देते.
औरंगाबाद परिसरात शाश्‍वत पर्यटन वाढावे म्हणून आम्ही काही लोक व्हिन्सेंट ला मदत करतो. त्याला विविध सांस्कृतिके कार्यक्रमांसाठी आवर्जून आमंत्रित करतो. तोही त्या काळात शहरात असलेल्या परदेशी पर्यटकांना घेवून कार्यक्रमासाठी येतो.

शुक्रवार 21 फेब्रुवारी रोजी संगीतमहर्षी डॉ. अण्णासाहेब गुंजकर संगीत महोत्सवाचे आयोजन पं. नाथ नेरलकर फाउंडेशनच्या वतीने करण्यात आले होते. या कार्यक्रमात पतियाळा घराण्याचे गायक सम्राट पंडित यांचे गायन सादर झाले. व्हिन्सेंट एक रसिक प्रेक्षक म्हणून समोर बसून गाण्याचा आस्वाद घेत होता. कार्यक्रम संपल्यावर मी त्याची ओळख सम्राट पंडित यांच्याशी करून दिली. व्हिन्सेंट फ्रेंच आहे हे कळल्याबरोबर सम्राट पंडित यांनी सरळ फ्रेंच भाषेतच बोलायला सुरवात केली.

व्हिन्सेंटला हा आश्चर्याचा आनंदाचा धक्काच होता. आपल्या मातृभूमीपासून दूर कुणी आपल्या भाषेत संवाद साधतंय याचा हा आनंद होता. सम्राट पंडित यांच्या बोलण्यातून खुलासा झाला की त्यांची पत्नी फ्रेंच आहे. तेही बर्‍याचवेळा पॅरिसलाच असतात. दोन महिन्यांनी ते तिकडे जाणार आहेत. व्हिन्सेंटही मार्चच्या शेवटी फ्रान्सला परतणार आहे. मे महिन्यात पर्यटकांसाठी भारतविषयक सांस्कृतिक महोत्सव आयोजीत करण्याचे आश्वासन व्हिन्सेंट याने सम्राट पंडित यांना दिले. सम्राट यांनीही आपले सासूरवाडीचे फ्रेंच नातेवाईक सगळी मदत करतील असे सांगितले.

गांधींच्या विचारांनी भारून व्हिन्सेंट पूर्णत: शाकाहारी आणि त्यातही व्हेगन (प्राण्यांना त्रास देवून तयार झालेले कुठलेही पदार्थ खायचे नाहीत, वस्तु परिधान करायच्या नाहीत. दुध दही तेल तुप वर्ज्य शिवाय कातड्याच्या वस्तुही वापरायच्या नाहीत.) बनला. गांधींच्या या दिडशेव्या जयंती वर्षात असे व्रत कुणी परदेशी नागरिक पाळतो आहे हे खरेच आपल्याला खुप अभिमानास्पद आहे.

महागामी गुरूकुलात नृत्याचे कार्यक्रम सतत होत असतात. त्यांनाही व्हिन्सेंट परदेशी मित्रांना घेवून हजेरी लावतो. पुढच्या महिन्यात तो फ्रान्सला परत जाणार आहे. या परिसराचे सुंदर सुंदर छायाचित्र त्याने स्वत: फिरून काढली आहेत. चारठाण्या सारख्या गावाला हेरिटेज व्हिलेज म्हणून मान्यता मिळावी यासाठी आपल्यापेक्षा जास्त त्याची तळमळ आहे. 12 जानेवारीला चारठाणा गावात एक हेरिटेज वॉकचे आयोजन व्हिन्सेंटच्या पुढाकाराने करण्यात आले होते. त्यासाठी रोटरीच्या योजनेत भारतात आलेले परदेशी तरूण मुलं मुलीही या हेरिटेज वॉकमध्ये सहभागी झाली होती.

आपण भारतीय म्हणून इतकीच अपेक्षा आहे की आपण अशा कुणाच्या तळमळीसाठी आपले किमान योगदान दिले पाहिजे. निदान आपण जे उपक्रम घेतो आहोत त्यात अशा समर्पित वृत्तीच्या माणसांना समाविष्ट करून घेतलं पाहिजे. त्यांच्या उपक्रमाला मदत हातील अशा चार गोष्टी केल्या पाहिजेत.

भारतीय संगीत, कला, तत्त्वज्ञान, इतिहास शतकानुशतके इतरांना आकर्षित करून घेत आला आहे. आपण हे गांभिर्याने समजून घेतलं पाहिजे. किमान आस्था अशा उपक्रमांबाबत बाळगली पाहिजे.

 श्रीकांत उमरीकर 9422878575


ˆˆ